مرجع تخصصی آب و فاضلاب

استاندارد روش روزمره نمونه ‏گیری آب
۱ ـ هدف
هدف از ارائه این دستورالعمل بیان و چگونگی روشهائی است که مناسب نمونه‏گیری روزمره از آب جهت آزمونهای تجزیه شیمیائی , فیزیکی و میکروبیولوژی می‏باشد .
۲ ـ دامنه‏کاربرد
۲ ـ ۱ ـ کاربرد این روشها فقط در مقیاس عمومی و برای آزمونهای روزمره کنترلی در جهت شناخت تغییرات ویژگیها آب در رسیدن به حدود بحرانی مناسب بوده و در موارد داوری و یا مورد خاص که به دقت عمل بیشتری احتیاج دارد باید از استاندارد روش نمونه‏گیری آب ( استاندارد شماره ۲۳۴۷ ایران ) استفاده شود .
۲ ـ ۲ ـ با حذف سترون کردن ظروف نمونه‏گیری روشهای نمونه‏گیری این استاندارد در مورد آزمونهای شیمیائی و فیزیکی نیز بکار می‏رود .
۳ ـ نکات عمومی
۳ ـ ۱ ـ هدف از نمونه‏گیری بدست آوردن قسمت کوچکی از آب است که نمایانگر خصوصیات واقعی منبع اصلی باشد و عوامل مهم آن عبارتند از :
نقاط نمونه‏گیری , زمان و تناوب نمونه‏گیری حفظ ترکیبات نمونه تا لحظه آزمون
۳ ـ ۲ ـ در هر روش نمونه‏گیری قواعد زیر باید بکار رود .
الف ـ نمونه‏ها باید نمایانگر وضعیت موجود در نقطه نمونه‏گیری باشد .
ب ـ حجم نمونه باید در حدی باشد که تکرار آزمون به تعداد مورد نظر میسر گردد .
ج ـ نمونه‏ها باید طبق روشی جمع‏آوری بسته‏بندی و حمل و نقل شود که پیش‏بینی و مراقبت‏های لازم جهت عدم تغییر در ترکیبات و خصوصیات ویژه آن تا مرحله اجرای آزمایش صورت پذیرد .
۳ ـ ۳ ـ نمونه‏ها را باید بطور معمول بدون جداکردن ذرات معلق برداشت و درصورتیکه آب موجود در منبع اصلی دارای مواد کلوئیدی و یا مواد معلق بهم پیوسته باشد . باید نمونه‏ها بطور نسبی نمایانگر این مواد نیز باشد .
۴ ـ ظروف حمل نمونه
این ظروف باید از نوع پلاستیک خشک ( پلی‏اتیلن ) و یا شیشه‏ای باشد که بدلیل نشکن بودن ظروف پلی‏اتیلن معمولا به نوع شیشه‏ای برتری دارد . ولی در مورد نمونه‏هائی که دارای ترکیباتی مانند فسفر است در غلظت‏های بالا باید از نوع شیشه‏ای استفاده نمود . ( نوع ظرف زمان نگهداری و شرایط آن در جدول شماره یک جهت هر آزمون بیان شده است .)
۴ ـ ۱ ـ ظروف پلی‏اتیلن را در محلول ۵ درصد ید در محلول ۸ درصد یدور پتاسیم بمدت یک هفته قرار دهید تا بصورت غیر فعال درآید .
۴ ـ ۲ ـ ظروف شیشه‏ای را نیز بمدت ۸ روز در محلول %۵ درصد اسید فلوئوریک قرار دهید .
۴ ـ ۳ ـ در جمع‏آوری نمونه برای آزمون‏های باکتریولوژی لازم است ظروف حمل نمونه در ابتدا سترون شده و سپس بکار رود . و اینگونه نمونه‏ها باید بفوریت مورد آزمون قرار گیرد و در غیر اینصورت با قرار دادن نمونه‏ها در محل تاریک و درون یخ مسائلی مانند تکثیر و یا ازمیان رفتن خصوصیات میکروبیولوژی تا حدود ۲۴ ساعت پس از جمع‏آوری بحداقل می‏رسد .
ولی در هر صورت اولویت دارد تا شش ساعت اولیه آزمایش گردد .
۴ ـ ۴ ـ در هنگام نمونه‏گیری از آبهای کلردار باید چند قطره از محلول ده درصد تیوسولفات نیز به ظرف نمونه‏گیری اضافه نمود .
۵ ـ روشهای نمونه‏گیری
۵ ـ ۱ ـ روش نمونه‏گیری از آبهای زیر زمینی
۵ ـ ۱ ـ ۱ ـ وسائل مورد نیاز
الف : بطری دهان گشاد شیشه‏ای و یا پلاستیکی ساخته شده از مواد غیر سمی به حجم ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلی‏لیتر که قبلا استریل شده و درپوش آن از نوع پیچی و یا توپی بوده و این درپوش نیز بوسیله ورقه آلومینیومی و یا کاغذی ضخیم استریل پوشیده شده و بوسیله کش و یا نخ محکم می‏شود .
ب : یخدان
۵ ـ ۱ ـ ۲ ـ نمونه‏گیری از شیر و یا پمپ آب
الف : بمنظور بدست آوردن یک نمونه نمایانگر خصوصیات اصلی منبع آب از شیر و یا پمپ , جریان آب را بمدت یک تا دو دقیقه برقرار کنید . ( لازمست در ابتدا بوسیله شعله گاز و یا چراغ الکلی محل خروج آب را حرارت داد )
ب : کاغذی محافظ و سرپوش بطری نمونه‏گیری را بطور یکجا با گرفتن کاغذ محافظ از روی بطری بردارید .
ج : بطری را تا حدود ۳ الی ۴ سانتیمتری لبه آن از آب پر کنید .
د : سرپوش و کاغذ را بجای خود گذاشته و پس از محکم کردن بطری را درون یخدان قرار دهید .
۵ ـ ۱ ـ ۳ ـ نمونه‏گیری از چشمه : مطابق روش فوق رفتار کرده و دهانه بطری را در زیر آب چشمه در محلی که آب آن بپائین ریخته می‏شود بدقت طوری بگیرد که مشابه برداشتن آب از شیر باشد .
۵ ـ ۱ ـ ۴ ـ نمونه‏گیری از چاههای سرباز کم‏عمق :
الف : هنگام نمونه‏گیری از چاه و یا یک منبع سرباز کم‏عمق , در پوش بطری را طبق روش بیان شده قبلی برداشته و بطری را واژگونه طوری در آب فرو برید که در عمق ۲۵ تا ۴۰ سانتیمتری سطح آب قرار گیرد .
ب : بطری را بآرامی طوری کج کنید که دهانه و گردن آن بسمت بالا قرار گیرد و در حین پرشدن از آب آنرا در جهت مخالف خود را بطور افقی حرکت دهید .
ج : چنانکه آب دارای جریان باشد , دهانه بطری را متستقیمأ در مقابل آب قرار دهید .
د : بطری را از آب خارج کرده و مقداری از آب آنرا خالی نمائید بطوریکه سطح آب به ۳ الی ۴ سانتیمتری لبه برسد .
ه : بطری نمونه را درون یخدان قرار دهید .
۵ ـ ۲ ـ روش نمونه‏گیری از رودخانه , استخر , مرداب و پلاژ : جمع‏آوری نمونه معمولا از کنار منبع آب و یا از روی پل و یا کمک قایق‏های کوچک انجام می‏گیرد و بدلیل فاصله بین منبع آب و نمونه‏گیر معمولا از وسایل مخصوص باید استفاده شود .
۵ ـ ۲ ـ ۱ ـ وسایل مورد نیاز :
الف : بطری دهان گشاد شیشه‏ای و یا پلاستیکی با ویژگیهای بیان شده در بند (۵ ـ ۱ ـ ۱ ـ الف .)
ب : وسیله نمونه‏گیری ۱
ج : یخدان :
۵ ـ ۲ ـ ۲ ـ جمع‏آوری نمونه :
الف : چنانکه نمونه‏ها به کمک قایق جمع‏آوری می‏شود , آنرا جدا از جریان آب ایجاد شده در کنار قایق بردارید .
ب : پوشش محافظ و درپوش بطری را یکجا برداشته و با دقت بر روی سطح محکمی قرار دهید .
ج : بطری نمونه‏گیری را در داخل وسیله نمونه‏برداری بطور واژگون در حالی که دهانه آن رو به پائین است بگذارید .
د : وسیله نمونه‏گیری را عمود بر سطح آب نگاهداشته و بسرعت در عمق مورد نظر فرو برید ( نیم متر , یک متر و یا ۱/۵ متر ) سپس با کشیدن دسته وسیله نمونه‏گیری بطری را معکوس و نمونه را جمع‏آوری کنید .
ه : وسیله نمونه‏گیری را از آب خارج و بطری را از درون آن برداشته و مقداری از آب آنرا خالی کنید تا سطح آب درون بطری به ۳ الی ۴ سانتیمتری لبه برسد .
و : درپوش و پوشش محافظ را بجای خود گذارده و پس از محکم کردن برچسب بزنید .
ز : بطری نمونه را در یخدان قرار دهید .
نمونه‏گیری از آبهای عمیق و دریاچه .
روش مشروحه در زیر مقدار ۸۰۰ میلی‏لیتر نمونه را با تفاوتهای ۵ متری و یا کمتر از عمق مورد نظر جمع‏آوری می‏نماید که در این روش از یک قایق نسبتأ بزرگ بعنوان پایگاه نمونه‏گیری و کابل فلزی با طول کافی و یک جرثقیل برای انتقال نمونه استفاده می‏شود .
وسایل مورد نیاز :
الف : قایق مجهز به جرثقیل دستی و یا موتوری که طول کابل را به متر مشخص نماید ( یا کابل نشان‏دار باشد ) و کابل سیمی با قطر ۰/۲۵ سانتیمتر به بالا بسته به طول کابل که در انتهای آن یک وزنه ۲۵ تا ۵۰ کیلوگرمی آویزان است .
ب : حبابهای استریلیزه شده و شماره‏دار به حجم یک لیتر
ج : نگهدارنده بطری
د : پمپ خلاء
ه : گیره لوله لاستیکی غیر فنری
و: یخدان
جمع‏آوری نمونه :
الف : لنگر قایق را بیاندازید :
ب : نمونه‏گیری باید در محلی انجام پذیرد که آب آن قسمت بوسیله حرکت قایق مفشوش نگردیده است .
ج : با بکار انداختن پمپ خلاء از طریق لوله لاستیکی پمپ انتهائی , حباب نمونه‏گیری را تا حد امکان تخلیه کرده و سپس لوله لاستیکی را توسط گیره مسدود نمایند .
د : حباب نمونه‏گیری را در نگهدارنده آن قرار داده و وزنه‏های کنترل کننده سربی و یا برنجی را وصل نمایند .
ه : حباب را به کابل متصل کرده و از کناره قایق به عمق موردنظر بفرستید .
و : پس از طی زمان پنج دقیقه جهت تثبیت شرایط معمول در محل نمونه‏گیری وزنه کنترلی را رها نمائید تا با برخورد به ماشه وزنه‏های کنترل کننده حباب , باعث رهائی آن و در نتیجه چرخیدن و شکستن لوله شیشه‏ای ته بسته شده و لوله جمع‏آوری در فاصله ۲۵ تا ۳۵ سانتیمتری کابل شروع به جمع‏آوری نمونه نمایند .
ز : کابل را بسته به عمق مورد نمونه‏گیری پس از گذشت زمان پنج تا ده دقیقه جمع‏آوری کنید .
ح : حباب نمونه‏گیری را از نگهدارنده جدا کرده و با گیره , لوله لاستیکی جمع‏آوری کننده نمونه را ببندید .
ط : شماره حباب و عمق نمونه‏برداری را ثبت کرده و حباب را در صندوق یخ قرار دهید .
یادآوری : روشهای نمونه‏گیری دیگری نیز وجود دارند که این عمل را در عمق موردنظر انجام می‏دهند ولی نکته مشترک آنها باز شدن دریچه حباب و یا بطری نمونه‏گیری بروشهای مختلف پس از رسیدن به عمق لازم می‏باشد که بدین طریق تنها آب در آن نقطه جمع‏آوری می‏شود .
۶ ـ برچسب‏گذاری
پس از جمع‏آوری نمونه بر روی بطری باید بشرح زیر برچسب‏گذاری شود :
۶ ـ ۱ ـ نام و نام خانوادگی نمونه‏گیر :
۶ ـ ۲ ـ محل نمونه‏گیری ( باجزئیات در حدی که با در دست داشتن این مشخصات فرد دیگری نیز بتواند از همان نقطه نمونه‏گیری نماید .
۶ ـ ۳ ـ درجه حرارت آب در نقطه نمونه‏گیری :
۶ ـ ۴ ـ زمان نمونه‏گیری ( ساعت , روز , ماه و سال )
۶ ـ ۵ ـ موادی که برای نگهداری خصوصیات نمونه تا زمان آزمون به آن اضافه شده است .

آموزش واترجیمز watergams - جمعه بیست و پنجم تیر ۱۳۹۵
Justification of the Project - پنجشنبه بیست و چهارم تیر ۱۳۹۵
plan first - چهارشنبه بیست و سوم تیر ۱۳۹۵
21 تیرماه، روز جهانی بدون پلاستیک - سه شنبه بیست و دوم تیر ۱۳۹۵
معرفی رشته عمران آب و فاضلاب - دوشنبه بیست و یکم تیر ۱۳۹۵
داستان مدیریتی - دوشنبه بیست و یکم تیر ۱۳۹۵
مدیریت مالی چیست - یکشنبه بیستم تیر ۱۳۹۵
What Are We Doing? - یکشنبه بیستم تیر ۱۳۹۵
The AXELOS Family - شنبه نوزدهم تیر ۱۳۹۵
مروری بر استراتژی مایکروسافت در تصاحب لینکدین - شنبه نوزدهم تیر ۱۳۹۵
where PMBOK Guide helps us - جمعه هجدهم تیر ۱۳۹۵
شناخت عوامل تعیین‌کننده پایداری - چهارشنبه شانزدهم تیر ۱۳۹۵
اخلاقیات کاری: مجموعه‌ای از تصمیمات کوچک - سه شنبه پانزدهم تیر ۱۳۹۵
روش کلر زنی مخازن آب - دوشنبه چهاردهم تیر ۱۳۹۵
قبل از جهانی شدن چه باید کرد؟ - دوشنبه چهاردهم تیر ۱۳۹۵
نقش هوش هیجانی در مدیریت سازمان - شنبه دوازدهم تیر ۱۳۹۵
What is PRINCE2? - جمعه یازدهم تیر ۱۳۹۵
کدورت - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
فلیم فتومتر - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
سنجش میزان DO - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
سنجش میزان CO2 - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
تعیین مقدار کلراید در آب آشامیدنی - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
اندازه گیری یون سدیم - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
اندازه گیری یون پتاسیم - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
اندازه گیری سولفات در آب آشامیدنی - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
استاندارد کردن محلول های شیمیایی - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
اسپکتروفتومتری - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
آشنایی با برخی معرفهای آزمایشگاهی - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
لوازم معمولی آزمایشگاه - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
اندازه گیری غلظت یون فسفات در آب - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
آزمایش HPC - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
استاندارد روش نمونه ‏گیری از پس‏آبهای صنعتی - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
PH متری - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
اندازه گیری قلیاییت - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
روش آزمایش P/A حضور- عدم حضور - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
هدایت ویژه آب - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
تهیه محلولهای مولار - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
اصطلاحات و تعاریف در آزمایشگاه میکروبیولوژی - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
شرح وسایل آزمایشگاه - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
تیتراسیون - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
آزمایشات آب و فاضلاب - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
اوتریفیکاسیون - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
روند تصفیه فاضلاب به روش برکه تثبیت - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
بیوفیلمها - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
انواع روش هاي بيولوژيکي تصفيه فاضلاب هاي صنعتي - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
مروری بر آینده شغلی رشته عمران آب و فاضلاب - دوشنبه هفتم تیر ۱۳۹۵
قانون مدیریت پسماندها - یکشنبه ششم تیر ۱۳۹۵
تصفیه آب در داخل زمین - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵
آب های زیرزمینی - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵
انواع آب معدنی - شنبه پنجم تیر

مرجع تخصصی آب و فاضلاب