مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آبیاری تحت فشار

۱. ابیاری بارانی

۲.سیستم ابیاری خطی یاLinear

۳.سیستم ابیاری  دوار مرکزی با سنترپیوت

۴.سیستم ابیاری  قرقره ای یا گان

وضعیت آب در ایران

ایران یکی از کشورهای خشک و کم باران جهان به حساب آمده و متوسط بارندگی آن 250 میلی متر ایت. متوسط بارندگی در استان یزد بین 90 تا 100 میلی متر بوده که سالانه با کاهش سفره آب زیر زمینی و پایان رفتن آم مواجه هستیم.

80 درصد آب برداشت شده از سفره های آب زیر زمینی در بخش کشاورزی مصرف می شود و بقیه در صنعت شرب و بهداشت استفاده می گردد و بیش از 90 درصد آب استحصالی در بخش کشاورزی مصرف می شود، لذا با توجه به کمبود آب در کشور، صرفه جویی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد که ما با استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار می توانیم در مصرف آب صرفه جویی کنیم و حتی سطح زیر کشت را نیز افزایش دهیم.

آشنایی با سیستم های آبیاری تحت فشار

1.آبیاری بارانی

۱ـ۱  آبیاری بارانی کلاسیک:

شامل: 1- سیستم کاملا متحرک 2- سیستم نیمه متحرک 3- سیستم ثابت با آب پاش متحرک 4- سیستم کاملا ثابت.

سیستم کاملا متحرک:

در این روش کلیه سیستم قابل انتقال و جابجایی است و بیشتر جهت استفاده از آبیاری تکمیلی استفاده می شود.

سیستم کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک:

در این روش کلیه لوله ها و بال ها ثابت است و فقط آبپاش ها که روی رایزرها نصب می شوند متحرک است. در این روش کلیه لوله ها را می توان در زیر خاک نصب کرد. مزایای این روش سهولت کار با آن و سادگی سیستم است.

سیستم کاملا ثابت:

در این روش کل سیستم کاملا ثابت است و بیشتر برای خزانه کاری و محصولات خاصی استفاده می شود.

لازم به یادآوری است که هنگاه عملیات کاشت و برداشت و در پایان فصل آبیاری کلیه لوله های روی سطح زمین را باید جمع آوری نمود.

مزایای آبیاری بارانی کلاسیک:

1.صرفه جویی در مصرف آب و توزیع یکنواخت آب در مزرعه.

2.امکان آبیاری در اراضی شیبدار و ناهموار.

3.توزیع یکنواخت سم و کود در مزرعه.

4.تمیز شدن برگ گیاهان و جلوگیری از سرمازدگی.

5.کاهش علف های هرز در مزرعه.

6.کاهش هزینه های تولید.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقدمه

با توجه به اینکه کشور ایران در مناطق خشک و نیمه خشک کره خاکی قرار گرفته است همیشه با مشکل کم آبی و بحران آب روبروست که در این راستا دو مشکل اساسی وجود دارد .
1 ) بارندگی کم و تبخیر و تعرق بالا 2 ) پایین بودن راندمان آبیاری حدود 38 % ، خاکی بودن مسیر انتقال آب ، ناهموار بودن داخل مزرعه ، نبودن زهکشهای سطحی و زیر زمینی از طرفی نظر به افزایش روزافزون جمعیت کشور و تامین امنیت غذایی باید سعی نمائیم تا از آبیاری سنتی فاصله گرفته و به آبیاری مدرن و مکانیزه روی آوریم تا بتوانیم راندمان آبیاری را افزایش و تولید را بالا ببریم و سطح زندگی و درآمد جوامع روستایی را ارتقاء بدهیم . برای این منظور باید از سیستم مدرن و مکانیزه یا همان روش آبیاری تحت فشار استفاده نمود .


آبیاری تحت فشار روشی از آبیاری است که در آن آب در مجاری بسته که شامل لوله های اصلی و فرعی می باشد با فشار جریان می یابد و از سوراخهایی که به آنها قطره چکان ، آبپاش ، آبفشان و یا نازل گفته می شود به صورت قطره یا ذرات ریز خارج می گردد و بدین طریق از تلفات آب در مسیر انتقال و در داخل مزرعه جلوگیری شده و آب به اندازه ای که لازم است به مزرعه و محصول داده می شود .

ويژگيها و مزاياي آبياري

آبیاری تحت فشار شامل آبیاری بارانی و قطره ای می باشد و اهدافی که در این روش مدنظر است به شرح ذیل می باشد :

ـ افزایش راندمان آبیاری به میزان 70 % در روش بارانی و به میزان 90 % در روش قطره ای و تقلیل میزان آب مصرفی در مقایسه با آبیاری سطحی .

ـ عدم تشکیل رواناب سطحی و جلوگیری از فرسایش خاک

ـ تنظیم میزان آب مورد نیاز برای انواع خاک ها و کشت ها در فصول مختلف زراعی .

ـ تهویه مناسب خاک و یکنواختی پخش آب در سطح مزرعه و عدم نیاز به زهکشی مزرعه

ـ افزایش محصول در واحد سطح در مقایسه با آبیاری سنتی

ـ عدم نیاز به تسطیح اراضی در این روش

ـ جلوگیری از سله بستن و حفظ پوکی خاک

ـ عدم نیاز به ایجاد نهرهای خاکی درون مزرعه و نهرهای زهکشی و استفاده بهینه از کل زمین مزروعی

ـ قابل استفاده برای تمام گیاهان



ـ امکان انجام آبیاری همراه با کودپاشی و سمپاشی و پخش یکنواخت آنها

ـ وارد نشدن بذر علفهای هرز به مزرعه به دلیل انتقال آب از طریق لوله ها

ـ سهولت در انجام عملیات زراعی

ـ تبخیر سطحی در آبیاری قطره ای به حداقل می رسد و­از خارج شدن آب از محوطه ریشه جلوگیری می ـ گردد .

ـ عدم امکان رویش بذر علفهای هرز به دلیل مرطوب شدن فقط بخشی از سطح خاک اطراف ریشه گیاه اصلی ( آبیاری قطره ای )

ـ افزایش کیفی و کمی محصول

ـ عدم نیاز به نیروی کارگر زیاد بدلیل ثابت بودن اجزای سیستم

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بعنوان اولین تجربه مدیریت مکانیزه یک شبکه آبیاری تحت فشار، پیاده سازی یک برنامه کاربردی در سال 1379 برای شبکه آبیاری گردیان آغاز گردید. شبكه آبیاری تحت فشار گردیان در شرق جلفا و در حاشیه رود ارس، جدیدترین و یكی از بزرگترین مجموعه ها در نوع خود به شمار می رود. این شبكه با 716شیر و 315 هیدرانت، در طول 163هزار متر در سطح 1133 هكتار گسترده شده است. تعداد 841  مزرعه و باغ از نواحی مسطح تا دامنه های پر شیب گسترده شده اند. برای مدیریت این شبكه آبیاری، طرح نمونه (Prototype) برنامه كاربردی برای سازمان مدیریت اراضی بانك كشاورزی تولید گردید.

طول	تعداد	نوع
4346	13	کانال
13532	903	هیدرانت
13694	38	انتقال
22218	129	توزیع
48798	837	اصلی
119683	2173	نیمه اصلی
150361	2357	فرعی

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقدمه:

پدیده رشد جمعیت در کشورهای در حال توسعه و تنوع مواد غذایی و مصرف بالای آن در  کشورهای پیشرفته باعث شده است که نیاز تقاضای جهانی به غذا به میزان که در تاریخ سابقه نداشته افزایش یابد. در سالهای گذشته افزایش تولید محصولات زراعی اکثراً از طریق افزایش و توسعه سطح زیر کشت انجام می گرفته است ولی در سالهای اخیر قسمت اعظم افزایش تولید متکی بر افزایش تولید محصول در واحد سطح بوده است.یکی از مهمترین محدودیت ها برای توسعه بخش کشاورزی آب است  و از جمله فاکتورهای مهم در بالا بردن تولید در واحد سطح استفاده صحیح ازاین ماده حیاتی             می باشد.با توجه به کمبود بارندگی در کشور ما (3/1 متوسط جهان )لازم است حداکثر استفاده از منابع محدود آب صورت پذیرد .با توجه به اهمیت آب برای کشاورزی بایستی با دقت بیشتر از   بهترین روش های آبیاری که بتوان به وسیله آن با آب کم مساحت بیشتری از زمین های کشاورزی    را آبیاری کرد و با مقدار کم آب بیشترین محصول را به دست آورد استفاده نمود.

با توجه به عمومیت کاربرد روش های آبیاری سنتی در کشور ما و پایین بودن راندمان کاربرد آب     در این روش ها برای اینکه به اهداف خود در جهت توسعه کشاورزی و بالا بردن میزان تولیدات کشاورزی دست یابیم بالاجبار بایستی از روش های نوین آبیاری (تحت فشار)استفاده نماییم.در     روش های آبیاری تحت فشار ،آب ابتدا به وسیله نیروی پمپ تحت فشار قرار گرفته سپس به صورت قطره ای یا بارانی برای آبیاری استفاده  می شود .با توجه به راندمان بالای این روش ها در کنار سایر مزایای آن می توانیم از آب محدود موجود سطح بیشتری را کشت کرده و با بالا بردن کارآیی  مصرف آب از طرف دیگر تولیدات کشاورزی خود را افزایش دهیم .البته بایستی در انتخاب روش آبیاری مواظب بود تا به قولی از چاله به چاه نیافتیم بلکه بایستی قبل از انتخاب و اجرای روش      آبیاری تحت فشار ملاحظات لازم را از نظر فنی ،اقتصادی ،اجتماعی و … به عمل آورد تا بعداً دچار مشکل نشویم.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آبیاری تحت فشار روشی از آبیاری است که در آن آب با فشار وارد لوله های اصلی و فرعی شده و از سوراخهایی که به آنها قطره چکان ، آب پاش ، آب فشان و یا نازل می گویند ، به صورت قطره یا ذرات ریز خارج می شود وبدین طریق از تلفات آب در عمل انتقال به درون مزرعه جلوگیری و آب به اندازه ای که لازم است به مزرعه و محصول داده می شود . آبیاری تحت فشار به دو روش آبیاری بارانی و قطره ای تقسیم می گردد که راندمان آبیاری در روش بارانی از 32% به 70% و در روش     قطره ای به 90% افزایش می یابد .

 آبیاری بارانی

سیستم آبیاری بارانی روشی است که در آن آب تحت تاثیر فشار ایجاد شده بوسیله موتور پمپ ، وارد لوله های مسیر شده و از طریق آب پاش ها به اطراف پخش می شود که به طور کلی به دو دسته سیستمهای لوله ای یا کلاسیک از قبیل سیستم کلاسیک ثابت و متحرک و سیستمهای مکانیکی نظیر سیستم دوار مرکزی تقسیم می شود .

 

 آبیاری قطره ای

آبیاری قطره ای یکی از روشهای پیشرفته و تکامل یافته آبیاری تحت فشار می باشد که درآن ، آب به صورت قطره قطره توسط قطره چکان به میزان لازم در اختیار درختان و انواع محصولات وجینی قرار می گیرد و فقط منطقه ی اطراف ریشه را خیس می کند ، در واقع در این روش با مصرف حداقل آب ، نیاز آبی گیاه تامین می گردد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب