گندزدايی
کيفيت ميکروبيولوژيکی آب شرب يکی از پارامترهای مهم قابل قبول بودن آب برای شرب است و اثرات كيفي آن بر روی بهداشت عمومی بيشتر از اثرات شيميايی آب می باشد. با نوشيدن يك ليوان آب آلوده ممکن است در زمان کوتاه اثرات بهداشتی آن مشاهده گردد ولی اثرات بهداشتی مواد شيميايي آب ممکن است از چند روز تا چندين سال متفاوت باشد.
کيفيت خوب ميکروبيولوژی آب با استفاده از گندزدايی آب قبل از شبکه توزيع تامين و با وجود مقدار باقيمانده ماده گندزدا در آب از آلودگی ثانوی و رشد مجدد ميکروبها جلوگيری میکند. گندزدايی ايدهآل بايد دارای خصوصيتهای زير باشد:
- بطور موثر پاتوژنها را در شرايط مختلف فيزيکی و شيميايی از بين ببرد.
- مقدار باقيمانده مواد گندزدا در آب وجود داشته و قابل اندازه گيری باشد.
- مواد جانبی مضر توليد نکند.
- توليد آن ساده، نگهداری آن سالم و مطمئن باشد .
- اقتصادی باشد.
- استفاده آن در آب اثرات سوء بهداشتی و طعم و بو نداشته باشد .
تکنولوژی استفاده از ازن در گندزدايی فاضلاب
مقدمه :
گندزدايي به عنوان مهمترين مرحله از مكانيسم غير فعال سازي يا
انهدام ميكروبهاي بيماريزا ( پاتوژنها) محسوب ميشود كه به منظور جلوگيري
از انتشار بيماريهاي ناشي از آلودگي آبها در محيط زيست و ساكنين حريم
رودخانه ها بكار ميرود . نكته مهم اين است كه فاضلاب بايستي قبل از
گندزدايي تصفيه شود تا اينكه عمل گندزدايي بطور موثر انجام پذير باشد .
جدول شماره يك ليست برخي ميكروارگانيسم هايي كه معمولا در فاضلاب خانگي
يافت مي شود و بيماريهاي ناشي از آن را نشان ميدهد .
زماني كه مولكولهاي اكسيژن بوسيله يك منبع انرژي به اتم هاي اكسيژن تجزيه
مي شوند و متعاقب آن اين اتم هاي اكسيژن با مولكول اكسيژن برخورد مي
كنند گاز ناپايدارازن (O3 (توليد ميشود كه براي گندزدايي فاضلاب بكار
ميرود ، در بيشتر تصفيه خانه هاي فاضلاب ازن از طريق عبور گاز حاوي
اكسيژن از ميان جريان متناوب با ولتاژ بالا ( 6 تا 20 كيلوولت ) بين دو
الكترود كه توسط دي الكتريك و فاصله تخليه از هم جدا ميشوند توليد مي شود
. ازن در محل تهيه مي شود زيرا بسيار ناپايدار است و در چند لحظه پس از
توليد به عنصر اكسيژن تجزيه مي شود .
استفاده از ازن در استخرهای عمومی شنا
ازن چيست؟
ازن اكسيد كننده¬اي بسيار قوي مي باشد كه قابليت حذف تركيبات بيماريزاي كلر و بي اثر كردن كليه ميكروارگانيسمهاي مقاوم در برابر كلر را دارا مي باشد. اين ماده بر خلاف كلر تركيبات مضر توليد نكرده و مشكلات مربوط به كلر از جمله سوزش چشم، خشكي پوست وغيره را نيز ايجاد نمي كند. اين خواص باعث استقبال عمومي براي استفاده از اين ماده در استخرهاي عمومي گرديده است.
آيا ازن را مي توان جايگزين كلر كرد؟
صاحبان بسياري از استخرها به منظور حذف مشكلات مربوط به كلر و ارائه خدمات بهتر به مشتريان به فكر استفاده از ازن به عنوان راهكاري نو در حل معضلات قديمي استخرهاي كشور افتاده اند. اما تمامي منابع معتبر از جمله آژانس حفاظت محيط زيست ]1[ (EPA) به صراحت تاكيد مي نمايند كه ازن به تنهايي براي ضدعفوني آب استخر كافي نبوده و در كنار آن استفاده از يك ضدعفوني كننده مكمل ضروري مي باشد.
چرا ازن به تنهايي كارساز نمي باشد؟
مهمترين سوالي كه مطرح مي شود اين است كه اگر ازن اكسيد كننده اي قوي تر از كلر بوده و تركيبات مضر جانبي هم توليد نمي كند پس چرا نمي توان به تنهايي براي ضدعفوني آب استخر از ازن استفاده نمود؟
دستگاه هاي مولد ازن ژنراتور
موارد استفاده از اكسيژن فعال
ازن ضد عفوني كننده اي محبوب تر و ايمن تر از كلر بخصوص در اروپا و آمريكا( کشورهاي پيشرفته صنعتي)
جهت گندزدايي آب مي باشد
استفاده از ازن قبل از سيستمهاي RO باعث افزايش راندمان و طول عمر فيلترهاي کربن اکتيو شده و از تجمع
ميكروارگانيسم ها بر روي ممبران ها جلوگيري مي نمايد
ازن بسيار سريعتر از کلر عمل مي کند و در ضدعفوني فاضلاب مورد استفاده قرار مي گيرد
بوزدائي، ضدعفوني باکتريها ، هاگ ها و قارچها در هواي سالن هاي توليد، مرغداري ها و ساير محيط هاي بسته
پالايش آب استخرها با گاز ازن مطمئن ترين و موثرترين سيستم ضد عفوني کننده شناخته شده درجهان است.
سيستم ازن
يكي از اساسي ترين اهداف تصفيه آب گند زدائي يا ضد عفوني نمودن آب جهت مناسب نمودن براي شرب مي باشد. تاكنون براي گند زد ائي آب روشهاي مختلفي ارائه گرديده است كه مهمترين آنها كلرزني ، ازن زني و استفاده از دي اكسيد كلر ، برم ، يد ونيز اشعهUV مي باشد.عمومي ترين روش گند زدائي در جهان كلر زني مي باشد كه از دلايل عمده استفاده از آن مي توان موثر بودن در غلظت پائين ، ارزان و در دسترس بودن ونيز داشتن باقيمانده در آب پس از عمل گند زدائي را نام برد. با توجه به تشكيل تركيبات آلي كلرينه و ساير تركيبات تري هالومتان در اثر گند زدايي با كلر كه عوارض نامطلوبي را براي مصرف كنندگان به همراه دارد استفاده از گند زدا هاي جديد روز به روز ابعاد وسيع تري مي يابد.ازن از جمله تركيباتي است كه با توجه به خواص ويژه خود ، نزديك به يك قرن است كه بعنوان گند زدا در آب آشاميدني توسط كشورهاي اروپايي مورد استفاده قرار گرفته است . اولين كار برد ازن در سال 1893 در كشور هلند و براي تصفيه خانه اي كه از آب رودخانه راين تغذيه مي نمود صورت پذيرفت . امروزه بيش از يك هزار تصفيه خانه آب از ازن بعنوان بخشي از تصفيه شيميائي استفاده مي كنند كه اغلب آنها در كشورهاي غربي بويژه فرانسه ، سوئيس و كانادا قرار دارند بزرگترين تاسيسات گند زدائي با ازن در مناطق پاريس و مونترال بكار گرفته شده است.
با گاز ازن بیشتر آشنا شویم
گاز ازن قدرت اکسیدکنندگی بسیار بالایی دارد که این خاصیت آنرا برای عملیات تصفیه آب و ضدعفونی کردن بسیار مناسب کرده است. خواص گاز ازن که آنرا برای عملیات تصفیه آب و ضدعفونی مناسب کرده است به قرار زیر است:
استفاده از ازن در نيروگاه ها
كشورهاي اروپايي جهت حل اين مشكل ساليان درازي است كه از سيستم توليد و تزريق ازن براي اين هدف استفاده ميكنند. در آمريكا نيز در پي تصويب قوانين جديد در مورد ميزان قابل قبول تركيب (THM) در آب آشاميدني ، تصفيهخانهها مجبور به بكارگيري سيستمهاي جديدتر و بويژه سيستم توليد و تزريق ازن شدهاند به نحوي كه طي دهه 1990 تعداد تصفيهخانههاي آب كه از سيستم ازن استفاده ميكردهاند، از 40 واحد به حدود 260 واحد بالغ شد.
در كشور ما نيز تلاشهايي جهت استفاده از ازن در تصفيهخانههاي آب صورت پذيرفته است كه در اين بين ميتوان به تصفيهخانههاي آب شهرهاي همدان، اهواز و اصفهان اشاره كرد. البته سيستم ازن داراي كاربرد وسيعي در تصفيه آبهاي بطري است چون باعث افزايش اعتماد به اين گونه آبها خواهد شد. در ايران نيز براي اينگونه آبها از دستگاه ازن استفاده ميشود.
قابل ذكر است كه در سطح جامعه مواردي وجود دارند كه نياز به بازنگري به روشهاي متداول تصفيه را پررنگتر ميكند:
- نياز به بهبود استانداردهاي آب با افزايش رفاه عمومي
- خطرناك بودن سيستمهاي تزريق كلر موجود و احتمال انفجار كپسولهاي كلر
- انتشار بيماريهاي مختلف به دليل آلودگي آبهاي استخر، سونا، جكوزي و ديگر مراكز عمومي و تفريحي
- آلوده شدن منابع آب به انواع آلايندههاي شيميايي جديد كه به نوعي تا مدتي نيز امكان تشخيص آنها وجود ندارد و عموماً داراي اثرات خطرناك در درازمدت هستند.
كاربرد ازن در تصفيه آب آشاميدني

يكي از اساسي ترين اهداف تصفيه آب گند زدائي يا ضد عفوني نمودن آب جهت مناسب نمودن براي شرب مي باشد. تاكنون براي گند زد ائي آب روشهاي مختلفي ارائه گرديده است كه مهمترين آنها كلرزني ، ازن زني و استفاده از دي اكسيد كلر ، برم ، يد ونيز اشعهUV مي باشد.عمومي ترين روش گند زدائي در جهان كلر زني مي باشد كه از دلايل عمده استفاده از آن مي توان موثر بودن در غلظت پائين ، ارزان و در دسترس بودن ونيز داشتن باقيمانده در آب پس از عمل گند زدائي را نام برد. با توجه به تشكيل تركيبات آلي كلرينه و ساير تركيبات تري هالومتان در اثر گند زدايي با كلر كه عوارض نامطلوبي را براي مصرف كنندگان به همراه دارد استفاده از گند زدا هاي جديد روز به روز ابعاد وسيع تري مي يابد.ازن از جمله تركيباتي است كه با توجه به خواص ويژه خود ، نزديك به يك قرن است كه بعنوان گند زدا در آب آشاميدني توسط كشورهاي اروپايي مورد استفاده قرار گرفته است . اولين كار برد ازن در سال 1893 در كشور هلند و براي تصفيه خانه اي كه از آب رودخانه راين تغذيه مي نمود صورت پذيرفت . امروزه بيش از يك هزار تصفيه خانه آب از ازن بعنوان بخشي از تصفيه شيميائي استفاده مي كنند كه اغلب آنها در كشورهاي غربي بويژه فرانسه ، سوئيس و كانادا قرا دارند بزرگترين تاسيسات گند زدائي با ازن در مناطق پاريس و مونترال بكار گرفته شده است .