شناسایی و ارزیابی ریسک در تأسیسات آب شرب
تأسیسات آب شرب یکی از منابع و زیرساختهای بسیار مهم و حیاتی برای رفاه انسان و از نظر تولید تـا مصرف، آسیبپذیر است ۱ . امروزه بیش از دوسوم تهدیدات متوجه زیرساختها و شریانهای حیاتی است و نقش مهم این شریانهای حیاتی از یک سو و ارزش اقتصادی آنها از سوی دیگر باعث شده است توجه ویژهای به آنها شود 2 . بیشتر بخشهای کلیدي به دلیل قابل دسترس بودن و آسیبپذیری، ریسـک شکسـت زیادی در برابر تهدیدات طبیعی و غیرطبیعی دارند ۱،2 ؛ بنابراین، دفاع جامع پیشگیرانه از زیرساختهای حیاتی هـر جامعه از پیش فرضهای تعیینکننده بقای آن است ۳،۴ . سامانههاي تأمین و توزیع آب شـهري شـامل منـابع تـأمین، خطـوط انتقال اصلي، تصفی ه خانهها ،مخـازن ذخیـره و شبکه توزیـع آب به دلیل خدماترسانی به همه مردم جزء زی رساختهاي اساسي هر شهري هستند. بـروز حوادث طبیعي و غیرطبیعی موجب شکلگیري بحرانهـاي ثانویه مثل تخریب اجزاي این سامانههـا، قطـع دسترسي به آب کافي، آلودگی آب، شیوع بی ماريها و مـرگومیر ناشی از مصرف آب آلـوده میشود ۶،۵ . لذا لازم است در مکانیابی، ساخت و مدیریت این مراکز و تأسیسات، اصول و ملاحظات خاص دفاعي و امنیتي مورد توجه قرار گیرد ۷ ؛ چون ممکن است طی عملیات خرابکاری ،مورد هدف قرار گیرند که در این صورت منجر به آسیب جدی به جامعه و بعضاً ایجاد بحرانهای امنیتی میشود ۸ .
تأمین آب کافی، سالم، با کیفیت مناسب و استاندارد، حفاظت و مراقبت جدی از تأسیسات آبرسانی و تأمین سطح بالایی از امنیت در مقابل تهدیدات نظامي و تروریستي بسیار ضروری است ۷ . تجارب حاصل از جنگهاي گذشته نشان داده است کشور مهاجم بهمنظور درهم شکستن اراده ملت و تضعیف توان کشور مورد تهاجم، استراتژي اصلی و انهدامی خود را صرف حمله به مراکز حیاتی، حساس و مهم میکند ۹ . برای نمونه، آمریکا و متحدانش در جنگ خلیج فارس، با شناسایی منابع و تأسیسات حیاتی عراق بهخصوص منابع و تأسیسات آب، این استراتژی را اجرا کردند ۱۰ . امروزه مهمترین اهرم کنترل و نظارت در صنعت آب آشامیدنی ،پایش و کنترل تمام اجزای سیستم تأمین، تصفیه و توزیع آب است و فقط کنترل تصفیهخانه و منابع آب کافی نیست ۱۱ . تابهحال مطالعات گستردهای در این رابطه در داخل و خارج از کشور انجام شده است که در ادامه به بعضی از آنها اشاره میکنیم .