مرجع تخصصی آب و فاضلاب

روش هاي تامين آب شيرين

مايع شگفت انگيز:
انسان ها از زمان هاي قديم در تشريح شگفتي‌ هاي آب بسيار كوشيده‌اند و در ابتدا نظارت بر آن را به فرشتگاني نسبت مي‌دادند كه اعمالشان را به صورت آواز و در قالب اسطوره‌ها و افسانه ها مي ريختند. بسياري از مفاهيم نهادين چون سرچشمه حيات، گوهر پالاينده و عنصر بارورنده با آب عجين است.
آب با همه سادگي‌اش، با ارزش ترين منبع طبيعي است كه در زمين وجود دارد و بدون آن، حيات وجود نخواهد داشت. با اين‌حال آنچه در چند دهه اخير مشاهده مي‌كنيم اين است كه انسان، آب را تلف كرده، از منابع موجود بيش از حد بهره گرفته و كنترلي در استفاده از آن اعمال نكرده است. عواقب اين رفتار بي فكرانه، بتدريج گريبان او را مي‌گيرد. اكنون نشانه‌هاي كمبود آب فراوان‌اند: سطح سفره‌هاي آب زير زميني پائين مي آيد، از وسعت درياچه‌ها كاسته مي‌شود و زمين‌هاي مرطوب ناپديد مي‌شوند. به دليل بهره‌برداري خودسرانه و غير علمي از منابع زيرزميني، دشتها نشست كرده اند و فرو نشست زمين، به معني فشردگي ذرات آن و نفوذ پذيري كمتر آن است. نتيجه، از طرفي عدم نفوذ آب به درون زمين و تجديد مجدد منابع آبهاي زيرزميني است و از طرف ديگر جاري شدن سيل و شسته شدن خاك هاي حاصل‌خيز كشاورزي كه خود سبب فقر منطقه و خشكسالي هاي بيشتر مي شود.

مهندسان،‌ " راه حل" مشكل آب را احداث سد‌هاي هر چه عظيم‌تر و طرح‌هاي انحراف آب رود‌خانه ها مي‌دانند كه هزينه هاي كمر شكن دارد و به روند‌هاي طبيعي آسيب فراوان مي‌رسانند. مسئله صحرازايي نيز براي انسان اهميت فراوان دارد. بر اساس بررسي به عمل آمده توسط برنامه محيط زيست سازمان ملل، تاكنون يك چهارم از زمين‌هاي آبياري، نيمي از كشت هاي ديم و سه چهارم چراگاهها، به صحرا تبديل شده اند. در اين امر، انسان نيز به اندازه شرايط اقليمي مقصر است. با اين‌حال او قادر به متوقف كردن و بهبود اين وضعيت نيز هست.
اكنون واضح است كه امكان ندارد چشمانمان را به نتايج ناشي از تاثير انسان بر منابع آب، ببنديم. اين پيامد ها نياز به تحقيق گسترده‌اي دارند و به عبارت دقيقتر، وظيفه اي بسيار پيچيده اند كه به همكاري صميمانه دانشمندان سراسر دنيا احتياج دارد تا به نفع همه بشريت بكوشند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

با آن‌كه بيش از 80 درصد از كره زمين را آب فرا گرفته است، اما تنها حدود 3درصد از آب‌هاي موجود كره زمين قابل شرب است. به همين دليل امروزه كمبود‌ آب شرب و چگونگي تأمين آن يكي از مسائل مهم و اساسي كشورهاي مختلف جهان است.

اين موضوع پژوهشگران زيادي را در سال‌هاي اخير به منظور تأمين آب شرب مورد نياز نقاط مختلف جهان به خود مشغول ساخته است كه نتيجه آن توسعه روزافزون استفاده از آب‌شيرين‌كن‌ها بوده است.

كشور ما نيز با وجود خشكسالي‌هاي پي‌درپي و افزايش تقاضا ناشي از رشد جمعيت، توسعه صنايع و كشاورزي، از اين مساله مستثنا نيست. بخصوص اين‌كه با برداشت‌هاي بي‌رويه از منابع آب‌هاي زيرزميني، سطح اين منابع و كيفيت آنها در بسياري از نقاط كشور بخصوص در مناطق مركزي، شرقي و جنوبي، كاهش يافته است.

با توجه به اهميت حياتي اين نعمت‌الهي، مي‌توان خطر كمبود و بحران آب را بسيار مهم‌تر و جدي‌تر از انرژي دانست كه توجه جدي به اين مساله و برنامه‌ريزي دقيق براي مقابله با آن را ضروري مي‌كند. توسعه صنعت آب‌شيرين‌كن‌ها در كشور يكي از راهكارهاي مقابله با اين مشكل است.

از آنجا كه تامين انرژي مورد نياز و تكنولوژي مورد استفاده از مسائل مهم در بهره‌برداري از آب‌شيرين‌كن است، توجه به انرژي خورشيد به عنوان يك منبع انرژي پاك و تجديدپذير اهميت ويژه‌اي دارد؛ زيرا در بيشتر نقاطي كه شيرين ‌سازي منابع آب ضرورت پيدا كرده است، انرژي خورشيد با شدت تابش مناسب دردسترس است.

در اين راستا با تلاش پژوهشگران پژوهشكده توسعه صنايع‌شيميايي ايران، جهاددانشگاهي نخستين دستگاه تركيبي آب‌شيرين‌كن ـ آبگرمكن خورشيدي روستايي در كشور به بهره‌برداري رسيده است. مهندس محمد ضامن ـ يكي از مجريان طرح ـ در اين گفت‌وگو جزئيات بيشتر كار را تشريح كرده است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب