مرجع تخصصی آب و فاضلاب

با توجه به معضل کمبود آب و همچنین افزایش تقاضا برای آب به واسطه ی ازدیاد جمعیت , در اکثر کشورهای دنیا به خصوص کشورهای جهان سوم و از جمله کشور ما جبران کمبود آب از مهمترین برنامه های دولت می باشد . یکی از ساده ترین و موثر ترین روش ها برای افزایش منابع آب و رفع مشکل کم آبی استفاده از طرح های تغذیه ی مصنوعی در نقاط مختلف, به خصوص در مناطق گرم و نیمه خشک می باشد.

تعریف و ریشه لغوی:

وارد کردن آب به داخل یک سازند زمین شناسی را بوسیله متدها و تاسیسات مختلف ، تغذیه مصنوعی گویند ومعادل لاتین آن Artificial Recharge می باشد.

 به علت وجود پارامترهاي متعدد مؤثر در مكان يابي و نياز به بررسي توام معيارهاي ارزيابي شده و تغييرات مداوم آنها، سامانه اطلاعات جغرافيايي ابزاري كارآبراي مديريت و به كارگيري داده هاي مكاني در اين زمينه است. بررسي ارتباط بين واحدهاي ژئومرفولوژي و مناطق مناسب براي تغذيه مصنوعي نشان مي دهد كه مناطق مناسب براي تغذيه مصنوعي بيشتر در واحدهاي مخروط افكنه ها و دشت سر قرار دارند.

براي ارزيابي اثر كمي تغذيه مصنوعي بر سطح آبهاي زيرزميني چند برنامه رايانه‌اي تهيه گرديده است . براساس روشهاي تحليلي همچون Bouwer- (1978)، براي حوضچه‌هاي مستطيل شكل، Glover (1960) و Hantush (1967) براي حوضچه‌هاي مدور و مستطيل شكل، Baumann (1985) براي حوضچه‌هاي مدور و Marino (1967) و Rai-& Singh (1992) براي نهرهاي طويل، شبيه‌هاي رايانه‌اي تهيه شده است . با ارزيابي روشهاي فوق ملاحظه شده كه روشهاي Hantush و Baumann براي حوضچه‌هاي مدور و روش Bouwer براي حوضچه مستطيلي از كارآيي مناسبي برخوردار نبوده، و داراي محدوديتهاي مي‌باشند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مسدود شدگی در عمق های زیر بستر با اهمیت بوده و در زمان های طولانی بر نفوذ پذیری و عمر طرح موثر می باشد. اگر مسدود شدگی در نزدیکی بستر اتفاق بیفتد رفع مواد رسوبی در چند سانتی متری سطح خاک بسترها به راحتی جبران پذیر است . لذا برای حفظ ذرات در بالای بستر نفوذی, استفاده از مواد مالچی می تواند گزینه ی خوبی باشد.
بنا بر پژوهش های انجام شده غلظت رسوب مواد معلق موجود در آب عامل اصلی بروز پدیده ی مسدودشدگی محسوب شده و این عامل اثر زیان بار خود را از طریق ایجاد یک لایه ی ضخیم و کم نفوذ در سطح خاک و همچنین از طریق پر کردن خلل و فرج خاک ایجاد می نماید . عده ای از متخصصین عملیات لایروبی را برای طرح های تغذیه با مقدار رسوب زیاد مناسب دانستند. حتی لایروبی مقدار کمی از رسوبات بستر , بهبود قابل توجهی در بازیابی سرعت نفوذ اولیه نشان داد. همچنین این محققین نشان دادند که عملیات لایروبی میب تواند تا 96.5% بازده تغذیه را افزایش دهد.
محقق دیگری با به کارگیری لایروبی در عمق های صفر,5,10,15 سانتی متری در چند طرح تغذیه تغذیه مصنوعی استان اصفهان به این نتیجه رسید که لایروبی تا عمق 15 سانتی متر می تواند تنها 80-70 درصد نفوذ اولیه طرح ها را بازیابی کند . البته بازیابی سرعت نفوذ در اثر لایروبی سطحی حوضچه ها ی رسوبگیر نسبت به حوضچه های تغذیه قابل توجه بوده است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب