مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله بررسی کارایی سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستان خاتم الانبیا (ص) و زایشگاه قدس زاهدان
عطااله رخش خورشید - اعضای هیئت علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
ادریس بذرافشان - اعضای هیئت علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
محمد دهدار - اعضای هیئت علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
علی سهرابی - اعضای هیئت علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
چکیده مقاله:
فاضلابهای بیمارستانها یکی از عفونی ترین فاضلابها می باشند ، به منظور کاهش آلاینده های موجود در فاضلاب لازم است این قبیل فاضلابها قبل از تخلیه به محیط تصفیه شده بطوریکه پس از تصفیه با استانداردهای پساب خروجی مطابقت داشته باشد . در این مطالعه ای با هدف تعیین کارایی سیستم تصفیه خانه دو بیمارستان خاتم الانبیا (ص)و زایشگاه قدس زاهدان در سال 1381 انجام گرفت ، در این مطالعه تحلیلی در طول دو ماه به طور تصادفی یازده نمونه از تصفیه خانه زایشگاه قدس و نه نمونه از تصفیه خانه بیمارستان خاتم الانبیا (ص) بطور همزمان از فاضلاب خام و پساب خروجی و در مجموع چهل نمونه اخذ گردید . پارامترهای BOD , COD , TSS در این نمونه مورد مطالعه قرار گرفتند و ار آزمون رتبه علامت دار ویلکاکسون برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد و علاوه بر آن شاخص های میکروبی شامل کلیفرم کل و مدفوعی در ورودی و خروجی سنجیده شد. در بررسی این دو تصفیه خانه به روش هوادهی لجن فعال متعارف ، علیرغم معنی دار بودن ( 0/05 >P) تغییرات BOD , COD , TSS فاضلاب ورودی و خروجی ، ملاحضه شد ،TSS کل کلیفرم و کلیفرم مدفوعی پساب خروجی زایشگاه قدس و کلیه پارامترهای اندازه گیری شده پساب خروجی بیمارستان خاتم الانبیا (ص) با استاندارد فاصله داشته و از آن بیشتر است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که این دو تصفیه خانه از کارایی مطلوبی در حذف آلاینده ها برخوردار نیستند و لازم است در بهره برداری و نگهداری آنها دقت بیشتری معمول گردد.
کلیدواژه‌ها:
فاضلاب ، پساب خروجی ، بیمارستان

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

یکی از اصلی ترین مشکلات بیمارستانها در طول زمان بهره برداری و استفاده و نگهداری   ٬  مشکلات شبکهء فاضلاب بیمارستان میباشد .
 گذشته از مباحثی که در طراحی شبکه فاضلاب بیمارستانی بایستی مد نظر قرار گیرد ٬  بعلت الزامات خاص  فضای درمانی  ، مواردی همچون  :  بهسازی  اجتناب ناپذیر  تجهیزات و بخش های  بیمارستانی  ،  تغییرات مداوم  در انواع تجهیزات پزشکی  و بیمارستانی  جدیدالورود  و . . . . .  موجب میگردد تا همواره  در لوله کشی های سیستم  فاضلاب بیمارستانی  شاهد  تغییراتی در طول شبکه - شیب شبکه  - قطر شبکه - و ....  بوده   و به همین دلیل  بیشترین حجم عملیات  نگهداشت اماکن درمانی  را  ، تغییرات و تعمییرات شبکه فاضلاب بیمارستانی به خود اختصاص میدهد .
بایستی توجه  نمود که در توسعه و  بازسازی بخش های بیمارستانها   ٬   مصارف جدیدی  که منجر به  تغییرات در حجم  و  نوع  فاضلاب حاصله  خواهد شد ٬  ایا با توان و  قطر  و شیب  و  طول شبکهء  لوله های فاضلاب  موجود  همخوانی دارد یا خیر  ؟
 پس از در نظر گرفتن این مهم ٬  یادمان باشد   در هر شرایطی  لوله های افقی  فاضلاب در بیمارستانها  ٬ بایستی سریعا و  با کمترین فاصله  به لوله های اصلی عمودی ( رایزرهای عمودی ) وصل و ادامه آنها به صورت عمودی قرار گیرد .  فاضلاب بیمارستانی میتواند  مملو  از انواع  وسایل یکبار مصرف بهداشتی  -  تکه های پوسیدهء طی های طنابی نظافتچی ها   - لوازم بهداشتی زنانه  -  چسب و باندهای طبی - و . . . . باشد .  لهذا  قطر لوله ها و عمودی بودن انها در هر شرایطی بایستی در  الویت انتخاب و اجراء باشد  . همواره متذکر شده ام که   لولهء  فاضلاب  افقی  ٬  یعنی بمب ساعتی ٬  اگر به این موضوع توجه نشده باشد ،  شما هر لحظه بایستی امادگی گرفتن لوله فاضلاب  افقی در بیمارستان را داشته باشید .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقدمه

ویژگیها و خطرات ناشی از فاضلاب هاي بیمارستانی

1-عوامل میکروبی بیماریزا

مهمترین موضوع نگران کننده در ارتباط با فاضلابهاي بیمارستانی که داراي عوامل بیماریزاي روده اي، باکتريها، ویروسها و عوامل انگلی هستند، آن است که این پاتوژنها به راحتی از طریق آب منتقل میگردد. فاضلاب آلوده تولیدشده از بخشهایی که بیماران روده اي را درمان میکند در طی شیوع بیماریهاي همه گیري اسهال یکی از مهمترین مسائل و مشکلات بهداشت محیط هستند. موضوع دیگري که مطرح است آن است که برخی از عوامل بیماریزا ي موجود در فاضلاب هاي بیمارستانی مقاومت دارویی بالایی دارند، به همین دلیل به عنوان یک تهدید جدي بر روي سلامت جامعه می باشند. علاوه بر آن برخی از میکروارگانیسم هاي فوق ممکن است مقاومت دارویی خود را به سایر عوامل بیماریزا منتقل کنند به همین دلیل در صورت شیوع عوامل عفونی در جامعه درمان نیز مشکل خواهد بود.


-2-1 مواد شیمیایی خطرناك

مقادیر جزئی از مواد شیمیایی به علت گندزدایی و نظافت وارد شبکه هاي جمع آوري فاضلاب میشوند. اما اگر مدیریت مناسب اعمال نگردد مقادیر زیادي از موادشیمیایی ممکن است وارد شبکه هاي جمع آوري فاضلاب گردد.


-3-1 زایدات دارویی

اغلب مقادیر جزئی از زایدات دارویی هم توسط بخشهاي مختلف بیمارستانی و همچنین توسط داروخانه در داخل شبکه هاي جمع آوري فاضلاب تخلیه میگردد. اگر مدیریت مناسب اعمال نگردد ممکن است مقادیر زیادتري از زایدات دارویی که شامل آنتی بیوتیک ها و داروهاي ژنوتوکسیک خواهد بود در شبکه هاي جمع آوري فاضلاب تخلیه گردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مشخصات سمی و خطرناک فاضلاب

آزمایشات سم شناسی انجام شده بر روی فاضلاب بیمارستانی ، وجود مقادیر بالای مواد سمی را در این فاضلاب تایید کرده است این میزان بالای سمیت شاید نتیجه وجود ترکیبات اورگانوهالوژن ناشی از استفاده قابل توجه از هیپوکلریت سدیم  و ترکیبات یونی در ضد عفونی کننده ها  باشد. واکنش اکسایش وکاهش بین مواد آلی وضد عفونی کننده ها قبل از مرحله ته نشینی و فیلتر در تصفیه خانه ها منجر به تولید ترکیبات اورگانوهالوژن (OHC)  می شود. ترکیبات  OHC  اساسا ترکیباتی پایا،چربی دوست وسمی بوده وبسیار خطرناکند.

مشخصات بیولوژیکی و شیمیایی فاضلاب بیمارستانی:

مطالعات انجام شده در مورد فاضلاب های  بیمارستانی نشان داده است که این نوع فاضلابها دارای مشخصات و عواملی است که در برابر تجزیه بیولوژیکی مقاومت می کنند،همچنین تحقیقات ویروس شناسی انجام شده بر روی آبهای سطحی آلوده به این فاضلابها وجود ”انترو ویروس“ و انواع دیگر ویروس ها مثل ”آدنو ویروس“ را درفاضلاب بیمارستانی به اثبات رسانده است.بعلاوه بررسی ها بر روی فاضلاب بیمارستانی وجود مقادیر زیاد کلر و فلزات سنگین مثل جیوه و نقره را اثبات کرده است. مقادیر قابل توجه COD وBOD  در این فاضلاب  ها اندازه گیری شده است مقدار ((AOX نیز در این فاضلاب شناسائی  شده است ترکیبات هالوژنه  آلی که حاصل از واکنش کلر با ترکیبات آلی موجود در فاضلاب می باشند تبدیل به ترکیبات) (AOX در فاضلاب می شوند که از جمله مواد خطرناک محسوب می گردند. ماده فرمالدئید به فرمول HCHO نیز بعضی مواقع در پروسه درمان وخدمات ارائه شده در این مراکز مورد استفاده قرار می گیرد این مواد به محض ورود به فاضلاب اثرات منفی خود را نشان می دهد و در مقادیری در حدود 100-10 میلی گرم در لیتر بر سیستم بیولوژیکی سیستمهای تصفیه فاضلاب تاثیر منفی دارد و می تواند فرایند تصفیه را برای مدت ها به تاخیر اندازد و سیستم ها را از مدار خارج کند.

آلاینده هایی که در بیمارستان به وجود می آیند شامل اورگانوهالوژن ها ومواد دارویی هستند که بدون هیچ تخریب وتجزیه ای از تصفیه خانه خارج می شوند از حدود سال 1980میلادی اطلاعاتی در مورد وجود مواد دارویی در آبهای سطحی طبیعی و پساب تصفیه خانه ها گزارش شده است وجود مواد دارویی که توسط مردم و حیوانات خانگی مصرف می شوند شامل آنتی بیوتیک ها ،هورمون ها، مسکن های قوی ومواد مصرف شده در شیمی درمانی برای سرطان ،در آبهای سطحی ،آبهای زیرزمینی وآبهای آشامیدنی در آزمایشگاهها اثبات شده است

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

نكاتي در مورد شبكه فاضلاب بیمارستانی

يكي از اصلی ترین مشکلات بیمارستانها در طول زمان بهره برداري و استفاده و نگهداری   ٬  مشکلات شبکهء فاضلاب بیمارستان میباشد .

 گذشته از مباحثی که در طراحی شبکه فاضلاب بیمارستانی بایستی مد نظر قرار گیرد ٬  بعلت الزامات خاص  فضای درمانی  ، مواردي همچون  :  بهسازی  اجتناب ناپذیر  تجهیزات و بخش های  بیمارستانی  ،  تغییرات مداوم  در انواع تجهيزات پزشكي  و بيمارستاني  جديدالورود  و . . . . .  موجب ميگردد تا همواره  در لوله کشی های سیستم  فاضلاب بیمارستانی  شاهد  تغييراتي در طول شبکه - شیب شبکه  - قطر شبکه - و ....  بوده   و به همين دليل  بیشترین حجم عملیات  نگهداشت اماکن درمانی  را  ، تغييرات و تعمییرات شبكه فاضلاب بيمارستاني به خود اختصاص میدهد .

بایستی توجه  نمود که در توسعه و  بازسازی بخش هاي بيمارستانها   ٬   مصارف جدیدی  که منجر به  تغییرات در حجم  و  نوع  فاضلاب حاصله  خواهد شد ٬  ایا با توان و  قطر  و شیب  و  طول شبکهء  لوله های فاضلاب  موجود  همخوانی دارد یا خیر  ؟

 پس از در نظر گرفتن این مهم ٬  یادمان باشد   در هر شرایطی  لوله های افقی  فاضلاب در بیمارستانها  ٬ بایستی سریعا و  با کمترین فاصله  به لوله های اصلی عمودی ( رایزرهای عمودی ) وصل و ادامه آنها به صورت عمودی قرار گیرد .  فاضلاب بیمارستانی میتواند  مملو  از انواع  وسایل یکبار مصرف بهداشتی  -  تکه های پوسیدهء طی های طنابی نظافتچی ها   - لوازم بهداشتی زنانه  -  چسب و باندهای طبی - و . . . . باشد .  لهذا  قطر لوله ها و عمودی بودن انها در هر شرایطی بایستی در  الویت انتخاب و اجراء باشد  . همواره متذكر شده ام كه   لولهء  فاضلاب  افقی  ٬  یعنی بمب ساعتی ٬  اگر به اين موضوع توجه نشده باشد ،  شما هر لحظه بایستی امادگی گرفتن لوله فاضلاب  افقی در بیمارستان را داشته باشید .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب