مرجع تخصصی آب و فاضلاب

ویژگی‌های مربوط به جنس مالاسزیا

مالاسزیاها قارچ‌های مخمری هستند که برای رشد خود وابسته به لیپیدها می‌باشند و در نواحی از پوست انسان که دارای غدد سباسه فراوانی می‌باشند مانند صورت، سر و قسمت فوقانی تنه رشد می‌کنند. اگرچه به‌عنوان بخشی از فلور نرمال پوست انسان محسوب می‌شوند اما می‌توانند در ایجاد بیماری‌های پوستی از قبیل تینا ورسیکالر (پیتریازیس ورسیکالر)، فولیکولیت پیتروسپورومی و درماتیت سبوروئیک دخالت داشته باشند. مدارک و شواهد مربوط به درگیری مالاسزیاها در سایر بیماری‌های پوستی نظیر پسوریازیس، درماتیت آتوپیک و پوسچولوز سفالیک دوران نوزادی (neonatal cephalic pustulosis) ضعیف است.

مخمرهای مالاسزیا اولین بار در قرن نوزده میلادی به‌عنوان مخمرهای دارای جوانه که در پوست بیماران مبتلا به دندروف دیده شده بود شرح داده شدند. دانشمندی بنام Louis-Charles Malassez این مخمرها را در قسمت خارجی اپیدرم بیماران مبتلا به درماتیت سبوروئیک شناسایی نمود.

تاکسونومی مالاسزیا در ابتدا کمی پیچیده بود زیرا جنسی تحت عنوان پیتروسپوروم به فرمهای مخمری اطلاق می‌گردید و نام مالاسزیا را برای فرمهای رشته‌ای (دارای هایفی) بکار می‌بردند تا اینکه با کمک روش‌های بیولوژی ملکولی در دهه 1980 ثابت شد که این دو درواقع یکی هستند. در حال حاضر 11 گونه از جنس مالاسزیا شناخته شده است و مهم‌ترین گونه‌های کلینیکی آن شامل مالاسزیا گلوبوزا، مالاسزیا فورفور، مالاسزیا سیمپودیالیس، مالاسزیا رستریکتا و مالاسزیا ابتوزا می‌باشند.

گونه‌های مختلف را بر اساس مرفولوژی، ویژگی‌های مربوط به رشد، فعالیت‌های آنزیمی و نیز با کمک روش‌های ملکولی می‌توان از یکدیگر بازشناخت. مالاسزیاها قارچ‌های دیمورفیک هستند که بسته به شرایط کشت می‌توانند به فرم مخمری و یا فرم میسلیال دیده شوند. در فرم مخمری ممکن است سلول‌های کروی، بیضوی و یا فرمهای سیلندری دیده شوند و طریقه‌ی جوانه‌زنی سلول‌های آن‌ها معمولاً به‌صورت یک‌قطبی است.

الف- مرفولوژی مالاسزیا

مرفولوژی در شرایط داخل بدن (in vivo)

مخمرهای جنس مالاسزیا اعضاء میکروبیوتای پوست نرمال هستند و به‌ویژه در نواحی غنی از غدد سباسه حضور دارند و در آزمایش میکروسکپی از نمونه‌های به دست آمده از این نواحی به‌آسانی مشاهده می‌شوند. روش سنتی برای آماده کردن پوسته‌ها و شوره‌های جمع‌آوری‌شده از لزیونهای پوستی استفاده از هیدروکسید پتاسیم 20 تا 30 درصد می‌باشد، اما اگر در ترکیب با پتاس به نسبت مساوی از جوهر پارکر (parker permanent blue/ black quink) استفاده شود بهتر و نمایان‌تر دیده خواهند شد.

گونه‌های مالاسزیا رنگ را به‌فوریت جذب می‌کنند و بنابراین عناصر مخمری درزمینه‌ی شفاف لام میکروسکپی به رنگ آبی مشاهده می‌شوند. مرفولوژی سلولی ارگانیسم‌هایی که در نمونه‌های به دست آمده از لزیونهای پوستی مشاهده می‌شوند به‌اندازه کافی می‌تواند آن‌ها را تحت عنوان گونه‌های مالاسزیا شناسایی نماید. ویژگی عمده این سلول‌ها نحوه تقسیم سلولی آن‌ها است که به‌صورت جوانه زدن یک‌قطبی
(monopolar budding) صورت می‌گیرد و اسکار یا جسم یقه مانندی که در قاعده یا پایه‌ی جوانه از خود بجای می‌گذارند نیز به تشخیص کمک می‌کند.

اختلاف و تنوع قابل‌توجهی در شکل و مرفولوژی سلول وجود دارد و اشکال کروی، بیضوی، یا سلول‌های طویل در موارد پاتولوژیک مشاهده می‌شوند. ممکن است فرمهای مرفولوژیک متعددی یک ناحیه را کلونیزه کنند و یا گروهی از مخمرها در یک ناحیه با مرفولوژی یکسان دیده شوند. تظاهرات مرفولوژیک ارگانیسم‌ها در پوسته‌های مربوط به لزیونهای پیتریازیس ورسیکالر به لحاظ شکلی مشخصه‌ی این مخمرها و در حقیقت تشخیص آزمایشگاهی این بیماری را تسهیل می‌نماید.
➰ مالاسزيا فورفور (نام قبلي آن پيتروسپوروم اواله) يكي از گونه‌هاي مرتبط به هم مخمري است كه بطور طبيعي در سطوح پوستي انسان و بسياري از حيوانات ديگر يافت شده و بدواً بعنوان شايع‌ترين علت دندروف (شوره) محسوب مي‌گردد. بيماري حاصله در انسان تينا ورسيكالر است. اختلال پوستي ديگري بنام درماتيت سبوروئيك نيز بوسيله اين قارچ بوجود مي‌آيد.

از آنجا كه اين قارچ براي رشد خود به چربي نياز دارد، بنابر اين در نواحي پوستي كه حاوي غدد سباسه فراوان است شايع‌تر ديده مي‌شود. اين نواحي شامل پوست سر، صورت و بخشهاي فوقاني تنه است.

هنگامي‌كه قارچ به رشد سريع خود ادامه مي‌دهد، تجديد و نو شدن سلولهاي پوستي مختل شده و شوره همراه با خارش ايجاد مي‌گردد.

گونه‌هاي ديگر مالاسزيا شامل مالاسزيا پاكي‌درماتيس Malassezia pachydermatis كه اغلب روي بدن سگ‌ها يافت مي‌شود، مالاسزيا سيمپودياليس، مالاسزيا گلوبوزا، مالاسزيا ابتوزا، مالاسزيا رستريكتا، مالاسزيا اسلوفيه، مالاسزيا اكوئي، مالاسزيا اواليس و مالاسزيا درماتيس مي‌باشند.

اسامي مترادف: پيتريازيس ورسيكالر، كروموفيتوزيس، درماتومايكوزيس فورفوراسه، تينه‌آ فلاوا، آئروميا پارازيتيكا،

كليدواژه‌هاي مرتبط به اين قارچ:

Kleinenflechte, Hodi-Potsy, cutaneous fungal infection, hypopigmented macules, hyperpigmented macules, Malassezia furfur, M furfur, Pityrosporon orbiculare, Pityrosporon ovale, Malassezia ovalis, scaly macules, scaly papules, Cushing disease

مرجع تخصصی آب و فاضلاب