مسیل های آلوده تر از فاضلاب
با توسعه و گسترش شهرها و افزایش جمعیت آنها ، شبکه های زه کش شهری که معمولا در گذشته به صورت سنتی و غیر علمی گسترش می یافت ، به یک چالش بزرگ تبدیل شده است . عدم برنامه ریزی های مناسب و دانش محور برای توسعه آینده شبکه های جمع آوری آب های سطحی ، مشکلات بسیاری را برای توسعه و گسترش این شبکه ها ایجاد کرده است.افزایش حجم رواناب به دلیل گسترش شهرها و نیز افزایش جمعیت ، حتی کانال ها و مسیل هایی که در گذشته مشکلی نداشته اند را در شرایط نا مناسبی قرار داده است.
حاشیه نشینی در کناره مسیل ها ، افزایش آلودگی آب آنها ، چشم انداز نامطلوب شهری به واسطه قرارگیری کانال ها و مسیل ها در بافت متراکم شهری، ورود زباله ، مشکلات بهداشتی ، تجاوز به حریم مسیل ها و بسیاری از موارد دیگر ، مشکلات زیست محیطی بسیار زیادی را برای شهروندان به وجود آورده است. با توجه به شتاب بالای توسعه شهرهای بزرگ ، این مشکلات نیز روز به روز ابعاد وسیع تری یافته است.عدم توجه به پیامدهای زیست محیطی مسیل ها و کانال ها می تواند آنها را از یک فرصت به تهدیدی بزرگ تبدیل نماید .تهدیدی که هم اکنون بسیاری از کلان شهرها را برای چالش های زیست محیطی بزرگی قرار داده است.
((مشکلات بهداشتی ناشی از ورود فاضلاب و زباله به درون مسیل ها و کانال ها))
به دلیل ورود فاضلاب های مناطق مسکونی، تجاری و صنعتی به طور مستقیم به درون شبکه جمع آوری آب های سطحی و با آلوده کردن آب های زیز زمینی و نفوذ این آلودگی به آب های سطحی ، در برخی موارد میزان آلودگی آب مسیل ها و کانال ها از آلوده ترین فاضلاب ها نیز بیشتر است . رفتار نامناسب شهروندان ، به ویژه ساکنان حاشیه مسیل ها مانند شنا کردن در آب آلوده مسیل حتی با وجود تابلوها و علایم هشداردهنده ، موجب تشدید پیامدهای بهداشتی ناشی از آلودگی مسیل ها و کانال ها می شود. مشکل دیگری که موجب تشدید آلودگی مسیل ها و کانال ها می شود ورود زباله به درون جوی ها و کانال ها ست که ضمن آلوده ساختن آب های سطحی ، محل مناسبی را برای تکثیر جوندگان و حشرات موذی فراهم می کند که این امر نیز موجب بروز مشکلات بهداشتی دیگری می شود . در مورد آلودگی شیمیایی ، آب های سطحی شهر تهران در وضعیت نابسامانی به سر می برد آلودگی های شیمیایی آب های سطحی شامل نیترات ها، فسفات ها، شوینده ها، فلزات سنگین مانند آهن ، سرب، روی ، پتاسیم،کلسیم و باریم ، ترکیبات سیانور و کلر ، آرسنیک و جیوه است.
بررسی اهمیت و لزوم به سازی مسیل های شهری
در طی سالهای متمادی مسیل های شهری عموما با هدف سود رسانی به بشر و در جهت تامین آب مورد نیاز شهر ها ، جمع آوری و خروج فاضلاب شهری و صنعتی ، خروج رواناب و کاهش خسارات ناشی از سیل مورد استفاده قرار می گرفتند .تا اینکه این استفده مدام از مسیل ها به مرور سبب تخریب فیزیکی و همچنین کاهش عملکرد اکولوژیکی آنها گردید .
با ایجاد تغییرات شگرف در نوع نگرش به مسایل زیست محیطی و اهمیت یافتن این موضوع در چند دهه اخیر ، توجه به اکوسیستم های آب شیرین مسیل های شهری به موضوعی مهم در سطح جهان تبدیل گردیده است و با توجه به تخریب های فیزیکی و اکولوژیکی صورت گرفته در آن ها بحث بهسازی مسیل های شهری از اهمیت دوچندان برخوردار شده است .
با عنایت به پیچیدگی و دخالت عوامل متعدد و بعضا متضاد ، اجتماعی ، اقتصادی ، قانونی و زیست محیطی این مقاله بر آن است که با تلفیق دو دیدگاه عمرانی و شهرسازی و با محوریت مدیریت شهری و اصالت محیط زیست مسیل به عنوان شریانی حیاتی به امر بهسازی و ساماندهی مسیل های شهری با توجه به عوامل متعدد دخیل در آن بپردازد .
● مسیل شهری چیست :
جهت دست دادن تعریفی از مفهوم مسیل شهری ، ابتدا بایستی نسبت به معرفی واژه شهری اقدام نماییم .واژه شهر یا شهری ( urban ) از جمله واژگان تخصصی می باشد که هنوز تعریف جامع و واحدی برای آن ارائه نشده است ، و بسته به نوع نگاه به موضوع مورد مطالعه ، تعابیر متعدد و متفاوتی برای آن ارائه گردیده است .