مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله بررسی عملکرد راکتور SBR در تصفیه فاضلاب کشتارگاه تحت شرایط راهبری خاص
انوشیروان محسنی - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران
حسن امینی راد - عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران - دانشکده فنی و مهندسی
عقیل صباغی - کارشناس ارشد مهندسی عمران- مهندسی محیط زیست- دانشگاه مازندران
چکیده مقاله:
در این تحقیق، عملکرد راکتور SBR در تصفیه فاضلاب کشتارگاه تحت شرایط خاص راهبری، برای اولین بار در ایران مورد بررسی قرار گرفت، در این خصوص از فاضلاب کشتارگاه بابل استفاده شد. برای انجام این مطالعه یک راکتور به حجم 27/6 لیتر از جنس نوعی پلیمر، بنام پلکسی گلاس طراحی و ساخته گردید. پارامترهای HRT و SRT فاکتورهای خاص راهبردی راکتور در نظر گرفته شدند و نسبت آنها یعنی HRT/SRT بعنوان یک معیار کنترل و فاکتور کنترل کننده فرآیند تصفیه در راکتور مورد استفاده قرار گرفت. اثر تغییرات بار هیدرولیکی بر فرآیند تصفیه با تغییر در نسبت HRT/SRT ارزیابی شد، بدین ترتیب که نسبتهای مختلفی از HRT/SRT بکار گرفته شد و نتایج مختلفی نیزحاصل گردید، مناسبترین نتیجه در نسبت 10.5/30=(HRT/SRT) بدست آمد. در این معیار کنترل 95/6 درصد از COD ورودی حذف گردید. SS موجود در پساب خروجی به 21/3 (mg/l) و SVI لجن به 147(ml/g) رسید.
کلیدواژه‌ها:
فاضلاب کشتارگاه،SRT , HRT , SBR

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفيه پساب به روش SBR

سيستم  SBR را مي‏توان نوعي روش لجن فعال دانست كه در آن راكتور از فاضلاب پر شده و سپس به تدريج در طي يك سيكل زماني فاضلاب و مواد ته نشين شده تخليه مي‏گردد در واقع در هر سيستم SBR عمل تصفيه، ته نشيني مواد جامد مايع مخلوط و تخليه مايع روئي در همان مخزن انجام مي‏‏گيرد. بنابراين به حوض ته نشيني نهائي و پمپ برگشت لجن فعال نيازي ندارد.
بطور كلي سيستم فرآيند SBR‌ شامل پنج مرحله اصلي مي باشد كه در متن زير به تشريح مراحل خواهيم پرداخت:
الف: پر شدن فاضلاب
هدف از اين مرحله، افزودن سوبستر فاضلاب خام به راكتور مي باشد. با انجام اين مرحله سطح فاضلاب در راكتور كه در انتهاي دوره بهره برداي كاهش يافته و به 25 درصد ظرفيت راكتور رسيده، به يكباره به 100 درصد افزايش مي يابد. چنانكه اين فرآيند در راكتور به صورت زماني كنترل گردد در اين صورت پر شدن راكتور چيزي حدود 25 درصد از سيكل زماني كامل بهره برداري از راكتور شامل خواهد شد.
ب : واكنش
هدف از اين مرحله تكميل واكنشهايي است كه با پر شدن راكتور فاضلاب آغاز گرديده است. معمولاً مرحله واكنش 35 درصد از سيكل زماني كامل بهره برداري از راكتور را شامل ميگردد.
ج: رسوب و ته نشيني
 در اين مرحله جداسازي مواد جامد صورت مي گيرد تا بدين طريق فاضلاب تصفيه شده زلال شده، تخليه گردد. فرآيند ته نشيني در اين سيستم به علت ساكن بودن مواد بهتر از سيستم جريان پيوسته مي‏باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

SBR گونه‌ای فرایند لجن فعال است. راکتور بسته‌ی متوالی (SBR) یک سیستم لجن فعال رشد معلق همراه با بستر مخلوط‌شده است که اساس آن پر و خالی شدن است. همه‌ی فرایندهای یکنواخت‌سازی، هوادهی و زلال‌سازی در یک راکتور بسته‌ی یگانه قابل دستیابی است. از آنجا که SBR از یک مخزن تنها برای تثبیت زائدات و جداسازی جامدات استفاده می‌کند، نیازی به زلال‌ساز ثانویه نیست.

بین سالهای 1914 تا 1920 چندین سیستم پر و خالی شونده مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما علاقه‌مندی به سیستم SBR از اواخر دهه 1950 و اوایل دهه 1960 با توسعه فناوریهای جدید دوباره اوج گرفت.  بسیاری از کشورهای صنعتی و نیمه صنعتی تجربه استفاده از راکتور ناپیوسته متوالی جهت تصفیه فاضلابهای شهری و صنعتی را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند.

فرایندهای اصلی تصفیه در SBR

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

 SBR گونه‌ای فرایند لجن فعال است. راکتور بسته‌ی متوالی (SBR) یک سیستم لجن فعال رشد معلق همراه با بستر مخلوط‌شده است که اساس آن پر و خالی شدن است. همه‌ی فرایندهای یکنواخت‌سازی، هوادهی و زلال‌سازی در یک راکتور بسته‌ی یگانه قابل دستیابی است. از آنجا که SBR از یک مخزن تنها برای تثبیت زائدات و جداسازی جامدات استفاده می‌کند، نیازی به زلال‌ساز ثانویه نیست.

 بین سالهای 1914 تا 1920 چندین سیستم پر و خالی شونده مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما علاقه‌مندی به سیستم SBR از اواخر دهه 1950 و اوایل دهه 1960 با توسعه فناوریهای جدید دوباره اوج گرفت.  بسیاری از کشورهای صنعتی و نیمه صنعتی تجربه استفاده از راکتور ناپیوسته متوالی جهت تصفیه فاضلابهای شهری و صنعتی را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند.

فرایندهای اصلی تصفیه در SBR

همه‌ی سیستم‌های SBR به‌طور معمول دارای 5 مرحله می‌باشند:

 1. پر شدن (fill)

 2. واکنش (هوادهی) (react)

3. ته نشین شدن (ته نشینی /زلال) (settle)

4. تخلیه (بیرون ریختن) (decant)

5. سکون(idle)

 این مرحله‌ها را می‌توان برای کاربردهای عملیاتی مختلف تغییر داد.

 

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

واحد SBR

واحد SBR از یک راکتور پر و خالی شونده تشکیل شده که در آن اختلاط کامل صورت می گیرد و علاوه بر آن هوادهی و ته نشینی که بعد از مرحله واکنش می باشد،در یک تانک انجام می شود. در تمام سیستمهای SBR عمل تصفیه در قالب 5 مرحله ای که در ادامه می آید، بصورت متوالی انجام می شود.
1- پرشدن،
2- واکنش(هوادهی)،
3- ته نشینی،
4- تخلیه ،
5- آزاد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب