مرجع تخصصی آب و فاضلاب

کيفيت خاک مراتع - فرسايش آبي

● فرسايش آبي چيست؟

فرسايش آبي عبارتست از جداسازي، جابجايي و از بين رفتن مواد خاک توسط آب. اين فرآيند ممکن است به شکل طبيعي انجام گيرد و يا اينکه توسط فعاليتهاي انسان تشديد گردد. شدت فرسايش ممکن است از خيلي آهسته تا خيلي سريع بسته به خاک و شرايط آب و هوايي و محيطي متغيير باشد.

فرسايش آبي مسيري را در سطح زمين مي شويد. فرسايش ورقه اي با ضريب يکنواختي کم يا زياد خاک را از سطح زمين بر مي دارد. فرسايش شياري يا گالي زماني اتفاق مي افتد که رواناب متمرکز شده کانالهايي را در دل خاک ايجاد کند. رسوبات ناشي از فرسايش در هر نقطه اي جايي که سرعت حرکت آب کند مي شود، (پشت گياهان، مناطق تخت) مثل رودخانه ها، درياچه ها و مخازن ته نشين مي شود.

● چرا فرسايش مهم است؟

از دست رفتن خاک سطحي ظرفيت خاک را براي کارکرد آن کاهش داده و قابليت آن را در استفاده هاي مستمر بعدي از آن محدود مي کند. فرسايش خاک سطحي را از بين مي برد، لايه اي که داراي مقدار بسيار وسيع مواد آلي، فعال به لحاظ بيولوژيکي و مواد مغذي است. قابليت عموم گياهان براي رشد پس از از دست رفتن خاک سطحي از بين رفته و يا محدود مي گردد.

فرسايش ساختمان خاک را از بين برده و مواد آلي خاک را در معرض تابش در داخل توده هاي خاک قرار داده و باعث تجزيه و از بين رفتن آنها مي گردد. ساختمان خاک فرسايش يافته مقدار نفوذ آب را کاهش مي دهد.

فرسايش خاک سطحي غني از مواد مغذي مي تواند باعث تغيير پوشش به سمت گياهان نامناسب و غيردلخواه مثل گراسها تا نمونه هاي بوته اي گردد.

فرسايش در خاکهاي کم عمق ضخامت محدودة رشد ريشة گياهان و مقدار هوا، آب و مواد مغذي در دسترس گياهان را کاهش مي دهد.

رسوبات برداشت شده از طريق فرسايش ممکن است گياهان و جاده ها را زيرخاک برده، يا در آبراهه ها، رودخانه ها، مخازن جمع شده و کيفيت آب را کاهش دهد.

● چه عواملي باعث فرسايش آبي مي گردد؟

فرسايش از طريق ضبه و برخورد قطرات باران بر خاک لخت و قدرت آب در حال سقوط بر روي خاک سطحي ايجاد مي شود. شدت فرسايش طبيعي بستگي به خواص خاک اصلي، شيب و آب و هوا که با هم توانايي محل را در رشد گياه و ايجاد پوشش تعين مي کند، دارد. فرسايش شديد زماني اتفاق مي افتد که پوشش گياهي از بين رفته و فضاي بين گياهان بزرگتر شده و ساختار خاک بواسطة اختلال زياد و کاهش ورود مواد مغذي از بين مي رود. تراکم خاک رواناب را افزايش داده لذا باعث تشديد در فرسايش مي گردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب